Alergia u koni ( m.in.RAO, dawniej COPD).

Przyczyny oraz objawy alergii u koni.

Podobnie jak ludzie, konie mogą wykazywać reakcje alergiczne wobec różnych substancji. Odpowiedź alergiczna może dotyczyć różnych narządów, w zależności od rodzaju czynnika uczulającego i miejsca jego docelowego działania np. układu oddechowego ( na alergeny we wdychanym powietrzu), skóry (m.in. alergie kontaktowe), układu pokarmowego (np. na spożywany pokarm) i innych. Mogą też również wystąpić po podaniu leków różnymi drogami.

Sztuczne środowisko, w jakim człowiek umieścił konia w obecnym czasach, stwarza sprzyjające warunki do pogłębiania różnych patologii u naszych zwierząt, w tym również do częstszego występowania alergii. Jeżeli już tak bardzo chcemy podporządkować konie swoim potrzebom, nie dbając o ich naturalne potrzeby, pozostańmy choćby czujni wobec objawów chorobowych i zareagujmy na czas, wdrażając stosowne działanie lecznicze i profilaktyczne. Na alergię u koni nie możemy być obojętni więc zapewnienie odpowiedniej ściółki dla koni jest naszym obowiązkiem., właściwe podłoże to czysta, sterylna i odpylona ściółka.

Dowiedziono istnienia genetycznych predyspozycji do wystąpienia RAO, ale za ujawnienie objawów chorobowych z reguły odpowiedzialny jest człowiek, poprzez swoje przeoczenie lub wręcz długotrwałe zaniedbania.

Profilaktyka dla koni z RAO (dawniej COPD).

Niestety, choroba ta jest nieuleczalna, ale właściwym postępowaniem można złagodzić przebieg i nie doprowadzając do jej pogłębienia, cieszyć się relatywnie dobrą wydolnością swojego zwierzęcia. Nie wolno lekceważyć jakichkolwiek, najmniejszych objawów (np. pojedyńczych kaszlnięć), gdyż przeoczone nieuchronnie prowadzą do nieodwracalnych zmian i pogorszenia rokowania. Zawsze należy skonsultować konieczność wkroczenia ze stosownym leczeniem z prowadzącym lekarzem weterynarii i postępować ściśle wg jego wskazań. Optymalnie, jeżeli danym koniem zajmuje się jeden lekarz, znający zwierzę i przebieg choroby właśnie u tej, konkretnej jednostki.

W opiece nad koniem RAO niepodważalną i wręcz pryncypialną kwestią jest używanie odpowiedniej ściółki dla koni systematyczna profilaktyka.

Właściwe codzienne, systematyczne i bezkompromisowe postępowanie z chorym zwierzęciem, wywiera zasadniczy wpływ na dobrostan konia i jest czynnikiem warunkującym możliwość złagodzenia choroby, zapewnienia długich okresów bezobjawowych, co z kolei może warunkować lepsze rokowanie co do szans zahamowania postępu choroby oraz dostosowanego użytkowania. Alergia u koni może mieć złagodzony przebieg dzięki systematycznemu i właściwemu postępowaniu.

Zasady postępowania profilaktycznego z koniem chorującym na RAO opisuje schemat.

1. Jak najdłuższy okres padokowania na dobrej jakości pastwisku, z unikaniem jednak sytuacji, mogących sprzyjać przeziębieniom.
2. Należy unikać wypasania alergicznych koni w miejscach suchych i pylących, ze względu na hiperreaktywność dróg oddechowych na wszelkie nieswoiste bodźce.
3. Przebywanie w dobrze wentylowanych (jednak bez przeciągów) boksach, najlepiej typu angielskiego. Negatywny wpływ na samopoczucie konia ma wysoka temperatura i duża wilgotność powietrza.
4. Stworzenie środowiska pozbawionego całkowicie alergenów wziewnych (newralgiczna jest strefa około 30cm od nozdrzy) jest trudne, ale można drastycznie zminimalizować ich ilość poprzez:
   • Alergia u koni bezwzględnie wymusza zastąpienie suchego siana ( nie wolno go również podawać na padoku, zwłaszcza w dużych balotach!) sianem parowanym, co pozwala drastycznie zredukować ilość alergenów (pleśnie, grzyby, roztocza). Moczenie siana jest półśrodkiem, gdyż wiąże alergeny w sposób mechaniczny, nie eliminując ich, a ponadto zimą ma szanse zamarznąć, a latem szybo wyschnąć. Sam proces odpowiednio długiego moczenia pozbawia siano wielu cennych składników. Można zastąpić siano dobrej jakości sianokiszonką, ale skarmianie jej wymaga doświadczenia ze strony stajennego, gdyż obwarowane jest pewnymi zasadami.
   • Zastąpienie owsa, który również zawiera alergeny i może pylić, musli dla koni albo paszą w formie granulatu.
   • Zastąpienie słomy przez niepylące trociny – odpylona ściółka, torf, pellet drzewny. Należy jednak pamiętać o systematycznym sprzątaniu (optymalnie 3 x dz.), gdyż uwalniający się amoniak znakomicie chemicznie drażni układ oddechowy konia, niwecząc zabieg eliminacji słomy. Ponadto w brudnej ściółce równie skutecznie, jak w słomie, rozwijają się roztocza.
   • Nie wolno zadawać siana ani ścielić słomą w boksach innym koniom w obecności chorego zwierzęcia.
   • Nie wolno zamiatać obejścia w obecności chorego konia i obrządek wykonujemy zawsze po dokładnym zmoczeniu podłogi. Samo wyprowadzenie konia ze stajni na czas obrządku jest nieskuteczne – pył utrzymuje się w powietrzu jeszcze przez kilka godzin !!!

1. Zapewnienie koniowi odpowiedniej dawki dostosowanego ruchu – poprawa wentylacji płuc.
2. Pozwolenie, a wręcz sprowokowanie konia do tarzania się, co może ułatwić odkrztuszanie zalegającej w drogach oddechowych wydzieliny.
3. Suplementacja odpowiednio dobraną mieszanką ziół (w kontakcie z lekarzem weterynarii).

Takie postępowanie z alergicznymi koniami chorującymi na RAO (dawniej określanego jako COPD) jest skuteczną i niezbędną profilaktyką.

Artykuł został opracowany przez Małgorzatę Górniak.